بنای قدیم پلاسکو که امروز ساختمان جدید آن درست در جای قبلی آن احداث گردیده است؛ در شمال خیابان استانبول در تهران قرار داشت. بنایی که در دهه 40 شمسی به عنوان قطب تجاری و دیپلماسی تهران معرفی شد.

پلاسکو اولین ساختمانی بود که با اسکلت فلزی ساخته می‌شد و پس از ساختمان آلومینیوم دومین ساختمان آسانسوردار بود. پلاسکو 16 طبقه‌ای با ارتفاع 42 متر که اولین آسمان خراش ایران و مدرن‌ترین ساختمان در خاورمیانه محسوب می‌شد؛ به همین سو با عناوین متعددی از آن نام برده می‌شود از جمله «پلاسکو، نماد سرمایه داری»‌.

رویای القانیان

نام ساختمان برگرفته از صاحب آن «حبیب‌الله القانیان»،«رئیس انجمن کلیمیان تهران و مالک شرکت پلاسکو، بزرگترین کارخانجات صنایع پلاستیک‌سازی ایران» است.

بر طبق مصاحبه‌های میدانی از کاسبان محل، القانیان درصدد بود که 4 طبقه اول پلاسکو را به مال مدرن تبدیل کند و طبقات برج را به ادارات دولتی اجاره دهد یا واگذار کند اما به هدفش نرسید، ادارات به دلیل ایرادهایی که در ساخت داشت از جمله تعداد کم آسانسور و عدم وجود پارکینگ، ماندگار نشدند. در نتیجه به فکر افتاد تا طبقات برج را تولیدی پوشاک کند، با تغییراتی در معماری داخلی برج واحدها را با متری 10 تومان واگذار کرد و کم‌کم به بورس پوشاک تبدیل گشت.

پس از بازار تهران، مرکز تجاری پلاسکو، یکی از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین بورس لباس و پوشاک در ایران بود. این اولین بازار مدرن در دوره خودش بود که بسیار با بازارهای سنتی پیش از آن متفاوت بود. مرکزی با مغازه‌های شیک، ویترین‌های رنگارنگ و رستوران سلف سرویس در آخرین طبقه و فضاهایی برای نشستن مشتریان و مکانی محبوب و پر رفت و آمد در روزگار خویش بود.

معماری پلاسکو

مساحت تقریبی زیربنای ساختمان پلاسکو ۲۹ هزار متر مربع بود و طبقات اول تا چهارم با کاربری تجاری متراژ بیشتری نسبت به سایر طبقات داشتند. مجتمع پلاسکو شامل 1200 واحد تجاری بود که 560 واحد آن فعال بود. اکثریت واحدها تولیدی‌های پوشاک بودند.

تمام ساختمان پلاسکو فولادی بود و نمای بیرونی نیز با کلاف کشی و فولاد استوار شده بود، بدین ترتیب عمر مفید آن را تا 200 سال تخمین زده بودند. با این حال همین نمای فلزی در حادثه  سال 1395 مبنی بر تسریع در سرعت سوختن و فروریختن آن اعلام شد.

حادثه‌ی پلاسکو

در روز 30 دی ماه سال 1395، حادثه‌ی آتش سوزی این ساختمان 54 ساله را فرو ریخت و 235 نفر مصدوم شدند و 16 آتش نشان و 6 شهروند عادی جان خود را از دست دادند.

بنابر گزارشات، در ساعت ۷:۵۹ روز پنجشنبه ۳۰ دی۱۳۹۵ آتش سوزی طبقه هشتم و بالای آن اعلام شد. دود ناشی از آتش سوزی کل آسمان منطقه را خاکستری کرده بود. در حالی که نیروهای امدادی در حال کنترل آتش بودند سه ساعت پس از وقوع آتش سوزی ساختمان به یکباره ریزش کرد و کاملاً تخریب شد.

حجم آواربرداری پلاسکو به حدی بود که 17 کامیون حدود 20 تن را از مکان حادثه جابه‌جا کردند.

پلاسکو جدید

به دستور رئیس وقت بنیاد مستضعفان، محمد سعیدی‌کیا، در خرداد 97 گودبرداری ساختمان پلاسکو آغاز شد. ساختمان  جدید 15 طبقه دارد. تمامی استاندارد‌های روز ساختمان و شهرسازی رعایت شده است از نقاط قوت ساختمان جدید می‌توان اختصاص 5 طبقه به زیر زمین و طراحی طبقات تجاری مطابق با طرح پیشین اشاره کرد.

در ساختمان جدید پلاسکو طراحان تصمیم داشتند طرح مربوطه، یادآور ریزش هولناک و غم‌انگیز به صورت مستقیم نباشند و در عن حال حادثه و جان‌فشانی آتش‌نشان‌ها را با حالتی انتزاعی در فرم ساختمان به نمایش بگذارند؛ به همین منظور شکاف شیشه‌ای در فرم که طبقه یکم را به پنجم وصل می‌کند؛ نمادی از یادمان آن حادثه و فداکاری آتش‌نشانان است.