انقلاب نارنجی اوکراین چه بود؟

انقلاب نارنجی در حقیقت از نوع انقلاب‌های رنگی است که علاوه بر اوکراین در دیگر کشورهای بلوک شرق از جمله صربستان و مونتنگرو (جریان سقوط رئیس جمهور میلوسویچ در سال 2000)، گرجستان (عزل رییس جمهور شوارد نادزه در «انقلاب رز» 2003) و قرقیزستان (فرار رییس جمهور عسکر آقایف در «انقلاب لاله» در سال 2005) روی داده است.

انقلاب رنگی چیست؟

انقلاب رنگین یا مخملی، انقلابی است که به طور گروهی به دسته‌ای از تحرکات و جنبش‌ها مرتبط با هم تلقی می‌شود که عموماً در کشورهای واقع در شوروری سابق رخ داده است.  فصل مشترک تمامی این جنبش‌ها، مبارزاتی که بر ضد دیکتاتور و رهبران متعصب انجام شده است. به عبارت دیگر، بدون خشم، خشونت و خونریزی دولت پیشین جایگزین دولت یا حاکمیت جدید می‌شود. .به طور کلی می‌توان گفت مخالفان هدفشان حمایت از دموکراسی و آزادی است و در تمامی این حرکات، رنگ یا گل خاصی را به عنوان نماد جنبش به کار گرفته‌اند. البته برخی معتقدند این انقلاب‌ها علی‌رغم ظاهر مردمی، از پیش طراحی شده توسط سازمان‌های غربی و آمریکاست. در کشورهایی که طرفدار غرب نیستند چنین حرکات و جنبش‌هایی شکل می‌گیرد که شعارها اکثریت، رنگ و بوی غربی و آرمان‌های لیبرالیستی را تاکید می‌کند.

انقلاب نارنجی اوکراین

در انتخابات سال 2004 اوکراین، نخست‌وزیر «ویکتور یانوکوویچ» برنده این دوره شد، این پیروزی در حالی بود که رقیب اصلی او «ویکتور یوشچنکو» مسموم شده بود و این رقابت انتخاباتی مورد اعتراض مردم قرار واقع شد. موج اعتراضات تا جایی ادامه پیدا کرد که پس از سه ماه از سوی دادگاه عالی اوکراین انتخابات باطل شد. انتخابات دوم با نظارت ناظرین داخلی و بین‌المللی برگزار شد که با برد «ویکتور یوشچنکو» نتیجه کاملاً عوض گشت. گفته می‌شود فساد مالی و اختلافات مذهبی، زبانی، طبقاتی و نژادی زمینه‌ای شد که بیگانگان، از اعتراضات مردمی حمایت کنند و بستر سقوط دولت فراهم شود. یک سال پس از آن رییس جمهور اوکراین «ویکتور یوشچنکو» در سخنرانی عمومی ‪ ۲۲نوامبر (2005) اولین سالروز «انقلاب نارنجی» را به عنوان «روز آزادی» اعلام کرد.

رنگ نارنجی

نماد معترضین این راهپیمایی رنگ نارنجی بود به همین سو به «انقلاب نارنجی اوکراین» معروف شد. پرچم اعتراضات با شعارهای «بله! یوشچنکو!» و «Pora» (حالا وقتش است) و نوارها همگی نارنجی بودند.

حواشی انقلاب نارنجی

انقلاب نارنجی ضربه سنگینی بر اقتصاد اوکراین وارد کرد. در سال 2003 اقتصاد کشور ۱۲٫۵ رشد کرده بود که پس از انقلاب 10درصد کاهش پیدا کرد. از دیگر تحولات می‌توان به کمرنگ شدن روابط اوکراین با روسیه اشاره کرد. پس از انقلاب نارنجی اختلافات بسیاری بر سر گاز با روسیه داشتند و امتیازاتی چون گاز ارزان‌قیمت از سوی کشور همسایه را از دست دادند.

سرانجام انقلاب نارنجی

چندی پس از پیروزی طرفداران نارنجی، میان دو رهبر یعنی «یوشچنکو» و «تیموشنکو» اختلاف سر گرفت، یک دست نبودن سیاست و رهبری میان آنها، فرصت اعمال نفوذ برای رهبران غربی را فراهم کرد، جناح «یاناکویچ» که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۴ کناره گیری کرده بود بار دیگر توانست وارد میدان رقابت شود و رای اکثریت را در پارلمان بدست آورد و اولین اقدام نخست وی استیضاح «تیموشنکو» بود که با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 2010 نزول نارنجی ها تحقق یافت.