قلمرو این نبرد آن‌چنان گسترده بود که حتی عموم مردم هم درگیر آن شدند، جنگی که با حمله آلمان نازی به دستور آدولف هیتلر در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ شروع شد و 6 سال طول کشید تا این جنگ وسیع در 2 سپتامبر 1945 خاموش شود، جنگی که تلفات آن بی‌سابقه و تعداد کشته‌شدگان نظامی با غیر‌نظامی یکسان بود و ضررهای جبران‌ناپذیری را به‌جا گذاشت.

چرا دوباره جنگ شد؟!

عهد‌نامه ورسای در سال 1919 به ظاهر به درگیری و کشمکش میان کشورها پایان داده بود، عهدنامه‌ای که آلمان متضرر اصلی داستان بود...! پرداخت غرامت سنگین جنگ و در پی آن رکود شدید اقتصادی در آلمان، ظهور شخصی به نام هیتلر در حزب نازی که دادن بخشی از خاک آلمان به لهستان را ذلت‌بار می‌دانست! و هم‌چنین بالارفتن نزاع میان گروه‌های سیاسی چون فاشیسم و دموکراسی‌های غربی و مارکسیسم از مقدمات شروع دوباره جنگ بود! قلمرو 4 کشور قدرتمند گروه متفقین (روسیه، بریتانیا، فرانسه‌ و آمریکا) بیش از نیمی از خاک کره زمین بود! در حالی که مجموع قلمرو کشورهای آلمان، ایتالیا و ژاپن از نصف متعلقات آنان نیز کمتر بود.

رویدادهای 6 ساله جنگ جهانی دوم

با حمله ارتش آلمان به لهستان در یکم سپتامبر ۱۹۳۹، دو روز بعد انگلیس‌ و فرانسه‌ هم اعلان جنگ با آلمان کردند، آلمان در مدت کم‌تر از یک ماه توانست لهستان را اشغال کند و پایگاهی مناسب برای حمله به دیگر مناطق شد! تا اوایل سال ۱۹۴۲ آلمان و گروه متحدینش در همه جبهه‌های شرقی و غربی جنگ، پیروز میدان بودند و بر بخش اعظمی از اروپا تسلط یافتند! اما با شروع عملیات بارباروسا توسط نیروهای محور (گروه متحدین)، ارتش سرخ استالین نیز با قدرت در برابرشان ایستادگی کرد و اجازه ندادن مسکو و لنینگراد را آلمانی‌ها تصرف کنند، این شکست بزرگی برای آلمان بود! از طرف دیگر با حمله غافلگیرانه امپراتوری ژاپن به بندر پرل هاربر، آمریکا نیز به صورت علنی وارد جنگ شد! در همین حین، در ماه مه ١٩٤٢، نیروی هوایی انگلیس حمله گسترده‌ای به آلمان کردند. نبردهای سال 1942 تا 1945 آلمان و متحدینش را تحت الشعاع قرار داد؛ تا جایی که در ١٦ آوریل ١٩٤٥، برلین توسط نیروهای شوروی محاصره شد. در پی عقب‌نشینی‌ها متعدد در جبهه‌های مختلف، هیتلر نتوانست شکست‌های پیاپی را تحمل کند و راه‌حل آن را خودکشی یافت! سرانجام آلمان با پذیرش شکست خود در 7 ماه می 1945، تسلیم شد و با اعلام عقب‌نشینی ژاپن در دوم سپتامبر همان سال، این نبرد مرگبار جهانی پایان گرفت.

وضعیت ایران در جنگ جهانی دوم

ایران از همان ابتدا شروع جنگ، با صلاح دید رضاخان، که معتقد بود قدرت نظامی کشور در جایگاهی نیست که طرفدار و یا درگیر شود، سیاست بی‌طرفی را اتخاذ نمود. رضاشاه که ترس از تصرف سرزمین‌های شمالی از سوی آلمان و شوروی داشت تا دهه 1310 شمسی حامی نظامی، اقتصادی انگلستان بود، ولیکن با قدرت گرفتن هیتلر، روابط ایران و آلمان وارد فصل جدیدی شد. انگلستان با نارضایتی از شرایط، به کمک شوروی توانست سیاست‌های زیرکانه خویش را به کار ببند و سرانجام در شانزدهم سپتامبر 1941.م متفقین با ورود غیرمنتظره به ایران، خواستار مذاکره با دولت وقت شدند که در نهایت به کناره‌گیری رضاشاه از سلطنت منجر شد!

آیا این شورش جهانی، دستاوردی داشت؟!

گفته حاکی از آن است؛ جنگ 6 ساله‌ای که بیش از 60 میلیون نفر کشته به جا گذاشت، بیشترین قربانی از کشور اتحاد جماهیر شوروی، با 42 میلیون نفر قربانی که اکثریت غیرنظامی بودند! جنگی که نیروهای متفقین فاتح آن شدند. خسارت‌های هنگفت کشورهای درگیر، قحطی، رکود و بیماری کل جهان را فرا گرفت. سازمانی به نام سازمان ملل متحد، برای جلوگیری از رخداد چنین رویدادهایی تاسیس گشت...