از حمله افغانی ها به ایران تا بازپس گیری توسط نادرشاه

تایم لاین

۱. ربیع‌الثانی ۱۱۰۹ (ژوئیه ۱۶۹۸):
شروع حمله افغان‌ها به مناطق شرقی ایران؛ محمود افغان به هرات و سیستان لشکرکشی می‌کند.

۲. رمضان ۱۱۱۲ (مارس ۱۷۰۱):
افغان‌ها کنترل بخش‌های وسیعی از شرق ایران را به دست می‌آورند و مسیر پیشروی به سمت مرکز ایران را هموار می‌کنند.

۳. ذیحجه ۱۱۱۶ (دسامبر ۱۷۰۴):
آغاز محاصره طولانی اصفهان توسط نیروهای افغان.

۴. شوال ۱۱۲۰ (نوامبر ۱۷۱۸):
محاصره اصفهان شدت می‌یابد؛ قحطی و بیماری در شهر گسترده شده و مقاومت مردم کاهش می‌یابد.

۵. محرم ۱۱۲۱ (می ۱۷۲۲):
سقوط اصفهان به دست افغان‌ها؛ شاه سلطان حسین صفوی تسلیم می‌شود و حکومت صفوی عملاً پایان می‌یابد.

۶. صفر ۱۱۲۲ (ژوئن ۱۷۲۲):
محمود افغان تاج‌گذاری رسمی به عنوان پادشاه ایران را انجام می‌دهد.

۷. محرم ۱۱۲۴ (آوریل ۱۷۲۳):
مرگ محمود افغان؛ پسرعموی او اشرف افغان رهبری افغان‌ها را به دست می‌گیرد.

۸. رجب ۱۱۳۰ (ژانویه ۱۷۱۸):
نادر افشار به عنوان فرمانده ارتش تهماسب دوم صفوی علیه افغان‌ها قیام می‌کند.

۹. شوال ۱۱۳۳ (سپتامبر ۱۷۲۵):
نبرد سرنوشت‌ساز دشت مغان؛ نادرشاه اشرف افغان را شکست می‌دهد و شروع به بازپس‌گیری سرزمین‌های ایران می‌کند.

۱۰. رمضان ۱۱۳۵ (فوریه ۱۷۲۷):
نادرشاه تمامی نیروهای افغان را از ایران بیرون می‌راند و امنیت کشور را برقرار می‌کند.

افراد تاثیرگذار

1. محمود افغان (محمود سیستانی):
   رهبر طایفه غلجایی افغان که حمله به ایران را رهبری کرد و در نهایت در سال ۱۷۲۲ اصفهان را فتح نمود و حکومت صفویه را سرنگون کرد. او اولین حاکم افغان بر ایران بود و نقش کلیدی در شروع اشغال داشت.
2. شاه سلطان حسین صفوی:
   آخرین شاه سلسله صفویه که در برابر حمله افغان‌ها مقاومت بسیار کمی نشان داد و نهایتاً در سال ۱۷۲۲ مجبور به تسلیم و کناره‌گیری شد. ضعف و ناتوانی او در رهبری باعث سقوط صفویه گردید.
3. اشرف افغان:
   پسرعموی محمود افغان و جانشین او در رهبری افغان‌ها پس از مرگ محمود. اشرف تلاش کرد حکومت افغان‌ها را در ایران تثبیت کند اما با قیام نادرشاه و شکست در نبردهای متعدد، قدرتش فروپاشید.
4. نادرشاه افشار:
   سردار قدرتمند و نابغه نظامی که ابتدا به عنوان سردار تهماسب دوم صفوی علیه افغان‌ها قیام کرد. او با شکست دادن اشرف افغان و بیرون راندن افغان‌ها، ایران را متحد و قدرتمند ساخت و سلسله افشاریه را بنیان گذاشت.
5. تهماسب دوم صفوی:
   شاه صفوی که بعد از سقوط اصفهان به وسیله افغان‌ها، به تلاش برای بازپس‌گیری قدرت پرداخت و نادرشاه را به عنوان فرمانده نظامی خود منصوب کرد تا افغان‌ها را شکست دهد.
6. عباس‌قلی خان:
   یکی از فرماندهان نظامی صفوی که در جنگ‌های اولیه علیه افغان‌ها شرکت داشت اما موفقیت چندانی کسب نکرد.
7. میر واعظ افغان:
   یکی از رهبران طایفه افغان که در کنار محمود و اشرف در حمله به ایران نقش داشت و در تثبیت قدرت افغان‌ها در برخی مناطق مؤثر بود.
8. امیر علی‌خان افغان:
   فرمانده نظامی افغان که در نبردهای مختلف علیه نیروهای صفوی و نادرشاه شرکت کرد و تلاش می‌کرد مقاومت افغان‌ها را حفظ کند.
9. محمد خان ترکمان:
   از سرداران نادرشاه که نقش مهمی در بازپس‌گیری ایران از افغان‌ها داشت و در نبردهای سرنوشت‌ساز همراه با نادر حضور داشت.
10. حسین‌قلی‌خان:
    یکی دیگر از فرماندهان وفادار به نادرشاه که در جبهه‌های مختلف با افغان‌ها جنگید و سهم مهمی در تثبیت قدرت نادر داشت.

تایم‌لاین فرار افغان‌ها از ایران توسط نادرشاه

۱. شوال ۱۱۳۳ (سپتامبر ۱۷۲۵):
نبرد دشت مغان؛ نادرشاه اشرف افغان را در این نبرد سنگین شکست می‌دهد و نیروهای افغان شروع به عقب‌نشینی می‌کنند.

۲. محرم ۱۱۳۴ (آوریل ۱۷۲۶):
نادرشاه با تعقیب نیروهای افغان، شهرهای مرزی مثل هرات را محاصره و فتح می‌کند.

۳. رمضان ۱۱۳۴ (ژانویه ۱۷۲۷):
اشرف افغان به سمت شرق ایران و افغانستان عقب‌نشینی می‌کند و تلاش می‌کند در مناطق کوهستانی مقاومت کند.

۴. رجب ۱۱۳۴ (مارس ۱۷۲۷):
نادرشاه نیروهای تعقیب‌کننده خود را تقسیم می‌کند تا راه فرار افغان‌ها را در مسیرهای مختلف مسدود کند.

۵. ذیحجه ۱۱۳۴ (ژوئیه ۱۷۲۷):
نبرد نهایی بین نادرشاه و اشرف افغان در نزدیکی مرو (در مرزهای امروز ترکمنستان و افغانستان) رخ می‌دهد؛ افغان‌ها به شدت شکست می‌خورند.

۶. محرم ۱۱۳۵ (سپتامبر ۱۷۲۷):
اشرف افغان مجبور به فرار به مناطق داخلی افغانستان می‌شود و کنترل بیشتر ایران به نادرشاه واگذار می‌گردد.

۷. صفر ۱۱۳۵ (اکتبر ۱۷۲۷):
نادرشاه تمامی نیروهای باقی‌مانده افغان را در شرق ایران تعقیب و از خاک ایران بیرون می‌راند.